Ispanak Tohumu
Kışın sofralarımızın kralı, demir deposu ve lezzetiyle yediden yetmişe herkesin sevdiği ıspanağı kendi bahçenizde yetiştirmek, marketten aldığınızdan çok daha farklı bir tat katar. Taptaze, körpe yaprakları toplamanın keyfi bir yana, sağlıklı ve besleyici bu sebzeyi yetiştirme süreci de oldukça basittir. Ancak doğru tohumu seçmek kesinlikle gereklidir.
Ispanak Tohumu Nasıl Ekilir?
Ispanak tohumu nasıl ekilir? sorusu, bu işe yeni başlayanların ilk merak ettiği konudur. Ispanak, ekim yöntemleri konusunda üreticiye esneklik sağlayan bir bitkidir. Başarılı bir çimlenme ve güçlü bir bitki gelişimi için süreç, toprak hazırlığı ile başlar. Ispanak derin, süzek (su tutmayan) ve özellikle organik madde bakımından zengin toprakları sever. Ekimden önce toprak bellenmeli veya sürülerek iyice havalandırılmalıdır. Ekim işlemi için iki yöntem kullanılır:
Sıra Usulü Ekim tarımda en çok tercih edilen yöntemdir. Hem tohum sarfiyatını azaltır hem de çapalama, seyreltme ve hasat gibi işlemleri kolaylaştırır. Sıra arası mesafe yaklaşık 20-30 cm olmalıdır. Sıra üzeri ise 5-10 cm aralığında olabilir.
Serpme Usulü Ekim ise daha çok hobi bahçelerinde veya küçük alanlarda kullanılır. Tohumlar, hazırlanan toprak yüzeyine elle homojen bir şekilde dağıtılır. Bu yöntemde tohumlar daha sık düşebilir, bu nedenle çimlenme sonrası mutlaka ‘seyreltme’ yapılması gerekir.
Her iki yöntemde de uygun ekim derinliği 2-3 cm’dir. Tohumlar daha derine düşerse çimlenip yüzeye çıkmakta zorlanır, çok yüzeyde kalırsa kuruyabilir veya kuşlara yem olabilir. Ekimden sonra tohumların toprakla iyice temas etmesi için bir tapan ile toprak hafifçe bastırılır ve ardından süzgeçli bir kova ile dikkatlice can suyu verilir.
Ispanak Tohumu Hangi Bölgelerde Yetişir?
Ispanak, iklim konusunda seçiciliği az olan, dayanıklı bir bitkidir. Bu nedenle ıspanak tohumu hangi bölgelerde yetişir? sorusunun cevabı oldukça geniştir. Türkiye’nin hemen hemen her bölgesinde yetişmektedir. Asıl kırmızı çizgisi ise aşırı sıcaklardır. Ispanak, temel olarak bir serin iklim bitkisidir. Yüksek yaz sıcaklıklarına maruz kaldığında bitki strese girer, yaprak gelişimini durdurur ve hızla tohuma kaçar.
Bu durum, yaprakların lezzetini bozarak kartlaşmasına ve değerini kaybetmesine neden olur. Dolayısıyla, Ege ve Akdeniz gibi ılıman sahil bölgelerinde kışlık bir sebze olarak (sonbahar ekimiyle) yetiştirilirken; kışı sert geçen İç Anadolu ve Doğu Anadolu’da ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde, yani serin aylarda yetiştirilir. Marmara ve Karadeniz bölgeleri ise hem sonbahar hem de erken ilkbahar ekimi için ideal koşullara sahiptir.
Ispanak Tohumu Hangi Mevsimde Yetişir?
Yukarıdaki iklim isteği, bizi doğrudan ıspanak tohumu hangi mevsimde yetişir? sorusuna getirir. Ispanağın mevsimi kesinlikle serin aylardır. Kavurucu yaz sıcakları onun en büyük düşmanıdır. Türkiye koşullarında iki ana ekim ve yetişme dönemi vardır:
Sonbahar Ekimi
Eylül ayının sonundan başlayarak Ekim ve Kasım ayları boyunca yapılan ekimdir. Bu dönemde ekilen tohumlar, kış yağmurlarından faydalanarak güçlü bir şekilde gelişir. Kışı çok sert geçmeyen bölgelerde (Ege, Akdeniz, Marmara) kış boyunca hasat imkanı tanır. Kışı daha sert yerlerde ise bitki ‘rozet’ (toprağa yapışık yaprak) döneminde kış uykusuna yatar ve ilkbaharda hızla gelişerek erken hasat verir.
İlkbahar Ekimi
Kışı sert geçen bölgelerde, don tehlikesi kalktıktan hemen sonra (Şubat sonu, Mart, Nisan başı gibi) yapılan ekimdir. Buradaki amaç, yaz sıcakları bastırmadan, yani bitki tohuma kaçmadan önce hasadı tamamlamaktır.
Peki ya Yazlık Ispanak Tohumu? Bu tabir genellikle, sıcağa dayanıklı veya tohuma geç kalkan çeşitler için kullanılır. Bunlar, normal ıspanaklara göre daha yüksek sıcaklıklara tolerans gösterir ve ilkbahar hasat sezonunu biraz daha (örneğin Haziran ayına kadar) uzatma şansı verir. Ancak bu, kavurucu Temmuz-Ağustos sıcaklarında verimli olacağı anlamına gelmez.
Ispanak Çeşitleri Ve Özellikleri
Piyasada, üreticinin ve tüketicinin taleplerine göre geliştirilmiş birçok ıspanak çeşidi ve özellikleri bulunmaktadır. Bu çeşitleri temelde iki ana grupta inceleyebiliriz:
Düz Yapraklı
Yaprakları pürüzsüz, geniş ve düzdür. En büyük avantajı, hasat sonrası yıkanmasının ve işlenmesinin (topraktan arındırılmasının) çok kolay olmasıdır. Bu nedenle konserve, dondurulmuş gıda ve endüstriyel üretim yapan firmalar tarafından yoğun olarak tercih edilir.
Kıvırcık Yapraklı
Yaprakları kalın, etli, pütürlü ve koyu yeşildir. Pazarlarda taze tüketim için en çok aranan çeşittir. Lezzeti daha yoğun olarak kabul edilir ancak kum ve toprağı pütürleri arasında tuttuğu için yıkanması daha zahmetlidir.
Kışlık Çeşitler
Soğuğa karşı yüksek dayanıklılık gösteren, yavaş gelişen ancak güçlü bitki yapısına sahip çeşitlerdir.
Yazlık (Geç Tohuma Kalkan) Çeşitler
Sıcaklık artışına karşı daha toleranslı olan, hızla tohuma kaçmayan çeşitlerdir.
Hibrit Ispanak Tohumu
Hibrit ıspanak tohumu (F1), modern ve profesyonel tarımın temelini oluşturur. Bu tohumlar, iki farklı saf (ebeveyn) hattın kontrollü bir şekilde melezlenmesiyle elde edilir. Bu işlemin amacı, her iki ebeveynin de en iyi özelliklerini tek bir tohumda birleştirmektir.
Piton Ispanak Tohumu
Piton ıspanak tohumu, Türkiye pazarında en çok bilinen ve tercih edilen popüler hibrit çeşitlerden biridir. Genellikle profesyonel üreticilerin güvendiği bir tohumdur. Piton çeşidi, yarı-kıvırcık (semi-savoy) yaprak tipine sahiptir; yani yaprakları ne tam düz ne de tam kıvırcıktır, hafif pütürlü ve kalındır.
Yaprak rengi çok koyu yeşil ve parlaktır, bu da pazarda albenisini yükseltir. En önemli özelliği, küf hastalığının birçok ırkına karşı yüksek dayanıklılık göstermesi ve soğuk hava koşullarında bile hızlı gelişmesidir. Genellikle sonbahar ve erken ilkbahar ekimi için tavsiye edilir.
Bu Yazıyla İlgili Ürünler
Matador Ispanak Tohumu
Matador ıspanak tohumu, hibrit olmayan, geleneksel ve en klasik ıspanak çeşitlerinden biridir. Özellikle hobi bahçıvanları ve küçük ölçekli üreticiler arasında çok yaygındır. Matador, geniş, pürüzsüz veya çok hafif pütürlü, etli ve açık yeşil yapraklara sahiptir. Hızlı gelişir ve verimi oldukça yüksektir. Soğuğa karşı dayanıklıdır, bu nedenle kışlık ekime çok uygundur. Tohuma kalkma konusunda hibrit çeşitler kadar dayanıklı olmasa da, lezzeti ve güvenilirliği sayesinde yıllardır popülerliğini korumaktadır. Ispanak tohumu nasıl alınır diye merak edenler için, Matador gibi standart çeşitlerin tohumunu almak mümkündür.
Yazlık Ispanak Tohumu
Daha önce de belirttiğimiz gibi, yazlık ıspanak tohumu tabiri, aslında sıcağa toleranslı veya tohuma geç kalkan çeşitleri ifade eder. Gerçek ıspanak doğal olarak serin iklim bitkisidir. Ancak tohum ıslahçıları, sıcaklık stresi başlasa bile çiçeklenme mekanizması daha yavaş çalışan, yani tohuma daha geç kalkan çeşitler geliştirmiştir.
Bu yazlık veya geççi çeşitler, özellikle ilkbahar ekimlerinde, hasat periyodunu 2-3 hafta daha uzatarak üreticiye avantaj sağlar. Tamamen yaz ortasında verim beklemek doğru olmasa da, normal çeşitlerin hemen tohuma kaçtığı Mayıs sonu – Haziran başında bu çeşitler yaprak üretmeye devam edebilir.
Ispanak Tohumu Dönüme Kaç Kilo Ekilir?
Ispanak tohumu dönüme kaç kilo ekilir? sorusunun cevabı, doğrudan ekim yönteminize ve tohumun iriliğine bağlıdır. Bir dönüm arazi 1000 metrekaredir.
Serpme Ekim Yöntemiyle
Tohumlar elle veya fırfırla atıldığında, tohumun toprağa düşme sıklığı standart olmaz ve daha fazla tohum kullanılır. Bu yöntemde dönüme yaklaşık 3 ila 4 kg ıspanak tohumu atılır.
Mibzerle Ekim Yöntemiyle
Modern tarımda kullanılan mibzerler, tohumları belirlenen sıra aralıklarına ve sıra üzerine istenen sıklıkta, tek tek bırakır. Bu yöntem hem tohumdan büyük tasarruf sağlar hem de ideal bitki sıklığını garanti eder. Mibzerle ekimde dönüme ortalama 1.5 ila 2.5 kg tohum ekmek yeterli olmaktadır.
Ispanak Tohumu Nasıl Alınır?
Kendi ıspanak tohumunuzu üretmek, özellikle standart çeşitler için mümkündür. Ispanak tohumu nasıl alınır sorusunun cevabı, bitkinin yaşam döngüsünü tamamlamasına izin vermekte yatar.
- Tarlanızdaki en sağlıklı, en güçlü, yaprakları en iri ve tohuma en geç kalkan bitkileri belirleyin. Bunlar sizin tohumluk bitkileriniz olacak.
- Bu seçtiğiniz bitkileri hasat etmeyin ve havalar ısındıkça boylanıp çiçek açmalarına (tohuma kaçmalarına) izin verin.
- Çiçekler döllendikten sonra tohum keseleri oluşur. Bu keselerin ve bitkinin tamamının sap üzerinde, tarlada iyice olgunlaşmasını ve kurumasını bekleyin.
- Bitkiler tamamen kuruduğunda (genellikle yaz ortasında), bitkileri kökünden sökün veya kesin. Bunları bir örtü üzerine alıp tohumlarını ayıklayın (ovuşturun veya hafifçe dövün).
- Elde ettiğiniz tohumları eleyerek çöplerinden ayırın ve tamamen kuru olduklarından emin olduktan sonra, nem almayan bir kese veya kavanozda, serin ve karanlık bir yerde saklayın.
Ispanak Tohumu Bakımı Nasıl Yapılır?
Ispanak tohumu bakımı nasıl yapılır? Ispanak, ekildikten sonra çok fazla zahmetli bakım istemeyen bir bitkidir. Ancak yüksek verim için birkaç kritik noktaya dikkat etmek gerekir:
Ispanak suyu sever ancak kökleri sürekli çamur içinde kalmaktan hoşlanmaz (bu durum kök hastalıklarına yol açar). Toprağı nemli tutacak şekilde düzenli sulama yapılmalıdır. Özellikle kurak giden sonbahar veya ilkbahar dönemlerinde sulama hayati önem taşır. Damla sulama, yaprakları ıslatmadığı için hastalıklara karşı en ideal yöntemdir.
Özellikle serpme ekimde veya mibzer ayarı bozuksa, bitkiler çok sık çıkabilir. Bitkiler 3-4 yapraklı olduğunda, birbirine çok yakın olanlar sökülerek seyreltilmelidir. İdeal sıra üzeri mesafe 5-10 cm olmalıdır. Bu seyreltme işlemi, kalan bitkilerin daha iyi gelişmesi ve hava alması için şarttır.
Ispanak fideleri başlangıçta yavaş gelişir ve yabancı otlarla rekabet etmekte zorlanır. Tarlanın otlanmasına izin verilmemeli, bitkiler küçükken elle veya dikkatlice çapalanarak ot temizliği yapılmalıdır.
Ispanak Tohumu Gübreleme Nasıl Yapılır?
Ispanak tohumu gübreleme nasıl yapılır? sorusu, verim için şarttır. Bakla ve bezelye gibi baklagillerin aksine ıspanak, topraktan ciddi miktarda besin çeken ve özellikle azotu çok seven bir bitkidir. Çünkü ıspanakta hasat ettiğimiz ürün, bitkinin yeşil yapraklarıdır ve yeşil yaprak gelişimini sağlayan ana element azottur.
Ispanak Tohumu Fiyatı
Gelelim maliyetlere. Ispanak tohumu fiyatı, tıpkı diğer tohumlarda olduğu gibi, çeşitten çeşide ve markadan markaya büyük farklılıklar gösterir. Sitemiz üzerinden avantajlı Ispanak Tohumu Fiyatlarımıza göz atabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Ispanak ekildikten kaç gün sonra çıkar?
Ispanak serin havayı sever. Toprak sıcaklığına bağlı olarak genelde 7 ila 14 gün arasında çimlenir ve topraktan çıkar.
Ispanak çok su ister mi?
Evet, ıspanak suyu sever. Toprağının sürekli nemli (ama çamur değil) kalmasını ister. Özellikle kurak havalarda düzenli sulanmazsa yaprakları küçük kalır ve hemen tohuma (cıvımaya) kaçar.
Tohumun çabuk çimlenmesi için ne yapmalı?
Tohumları ekmeden önce bir gece ılık suda bekletin (özellikle maydanoz, bakla gibi tohumları). Toprağı sürekli nemli tutun (kurumasına asla izin vermeyin). Tohumu doğru derinliğe ekin. Toprağın kaymak bağlamasını önleyin.
Ispanak güneşi sever mi?
Ispanak gölgeyi tolere edebilir ama en iyi verim için güneşi sever. Tam güneş (günde 6+ saat) veya en azından kısmi gölge (günde 4-6 saat güneş) ister. Ancak yakıcı yaz güneşinden hoşlanmaz, serin mevsim güneşini tercih eder.
Ekilen tohum kaç günde bir sulanır?
Toprağın tipine ve havaya bağlıdır. Ana kural, tohum yatağının (toprağın üst 5-10 cm’lik kısmı) asla kurumamasıdır. Çimlenme olana kadar toprak sürekli nemli kalmalıdır. Bu, sıcak havalarda her gün sulamak anlamına gelebilir. Suyu fısfısla veya süzgeçli kovayla nazikçe vermek önemlidir.
Tohum derine ekilirse ne olur?
Tohumun içindeki besin, filizi toprağın yüzeyine, yani ışığa ulaştırmaya yetmez. Filiz, toprağın altında enerjisi bittiği için çürür ve asla yüzeye çıkamaz.