Bezelye Tohumu
Bahar aylarının en taze, en tatlı müjdecilerinden biridir bezelye. Annelerimizin yaptığı zeytinyağlılardan, salatalara ve garnitürlere kadar Türk mutfağının en sevilen lezzetleri arasında yer alır. Peki, bu minik yeşil bitkilerin lezzetini doğrudan kendi bahçenizden, dalından kopardığınız tazelikte yaşamak ister misiniz? bezelyenizi yetiştirmenin ilk ve en önemli kuralı, doğru bezelye tohumu seçimidir.
En iyi Bezelye Tohumu Hangisidir?
Her üreticinin ve hobi bahçecisinin aklındaki o meşhur soruyla başlayalım En iyi bezelye tohumu hangisidir? Bu soruya, tıpkı diğer tohumlarda olduğu gibi, verilebilecek tek bir mucize cevap yoktur. En iyi, tamamen sizin beklentilerinize, iklim koşullarınıza ve toprağınızın yapısına bağlı bir kavramdır. Sizin için en iyi tohum, sizin şartlarınıza en iyi uyum sağlayan tohumdur.
Bu kararı verirken göz önünde bulundurmanız gereken ana faktörler şunlardır:
- Bezelye serin iklim bitkisidir. Bölgenizin ilkbahar donları, yaz sıcaklıklarının başlama zamanı ve genel nem durumu, çeşit seçimini doğrudan etkiler.
- Bezelye, su tutan ağır topraklardan hoşlanmaz. İyi drene olan, tınlı, kumlu-tınlı ve organik maddece zengin toprakları sever.
- Piyasaya erken ürün çıkarmak için erkenci çeşitler, daha uzun bir hasat dönemi için ana sezon veya geççi çeşitler tercih edilebilir.
Bezelye tohumu Özellikleri Nelerdir?
Bezelye tohumu özellikleri nelerdir? sorusuna baktığımızda, tohumların ve bitkinin kendine has karakteristiklerini görürüz. Bu tohumlar genellikle düz veya buruşuk yüzeyli olabilir. Genellikle buruşuk tohumlar, daha yüksek şeker içeriğine sahip ve daha tatlı olan çeşitleri belli ederken, düz tohumlar daha nişastalı olabilir.
Bitki yapısı olarak ise bezelyeler temelde ikiye ayrılır:
- Sırık çeşitler
- Bodur (çalı) çeşitler.
Sırık çeşitler 2 metreye kadar boylanabilir ve mutlaka herek veya çit gibi bir desteğe ihtiyaç duyarlar; ancak genellikle daha uzun süre ve daha fazla ürün verirler. Bodur çeşitler ise 40-60 cm boyunda kalır, destek istemezler ve bakımı daha kolaydır, bu da ticari tarımda ve dar alanlarda popüler kılar.
Bezelyenin en önemli özelliği, serin iklim bitkisi olması ve köklerindeki nodüller sayesinde havadaki serbest azotu toprağa bağlayabilmesidir. Bu sayede, kendisinden sonra ekilecek bitkiye zengin bir toprak bırakır.
Bezelye Tohumu Çeşitleri
Piyasada, çiftçilerin ve hobi yetiştiricilerinin farklı ihtiyaçlarına yönelik geliştirilmiş yüzlerce bezelye tohumu çeşitleri bulunmaktadır. Bu çeşitler, olgunlaşma sürelerine (erkenci, orta, geççi), bitki yapısına (sırık, bodur) ve en önemlisi kullanım amacına göre sınıflandırılır.
Örneğin, taneleri iri, tatlı ve koyu yeşil olan çeşitler sofralık tüketime ve dondurulmuş gıda sanayisine hitap ederken, daha küçük taneli ve yüksek nişastalı olanlar konserve için tercih edilebilir. Sultani veya Yaprak bezelye olarak bilinen çeşitler ise, kabukları kılçıksız ve yassı olduğu için kabuklarıyla birlikte tüketilir. Tohum firmaları, bu pazar ihtiyaçlarına göre sürekli olarak yeni, hastalıklara dayanıklı ve verimli çeşitler geliştirmektedir.
Seminis Bezelye Tohumu
Seminis bezelye tohumu dendiğinde, akla tarım, yüksek verim ve güvenilirlik gelir. Seminis, dünyanın en büyük tohum üreticilerinden biridir ve özellikle ticari üreticilere yönelik hibrit tohumlar geliştirir. Seminis’in bezelye çeşitleri; genellikle yüksek verim potansiyeli, hastalıklara karşı yüksek tolerans, mükemmel tane kalitesi ve standart boyutta baklalar sunmasıyla bilinir.
Bu standartlaşma, makineli hasada ve sanayi tipi işleme uygunluk açısından çok önemlidir. Çiftçiler, öngörülebilir bir hasat takvimi ve kaliteli mahsul garantisi için Seminis gibi markaların sertifikalı tohumlarını tercih ederler.
Utrillo Bezelye Tohumu
Utrillo bezelye tohumu, özellikle Seminis markası altında öne çıkan en popüler ve yaygın ekilen ticari bezelye çeşitlerinden biridir. Utrillo, genellikle ana sezon bir çeşit olarak kabul edilir ve üreticiler tarafından çok sevilir. Bu çeşidin popüler olmasının nedenleri arasında bitkisinin çok güçlü ve sağlıklı bir yapıya sahip olması, olumsuz hava koşullarına karşı direnci ve dekar başına yüksek verim potansiyeli bulunur.
Baklaları genellikle uzun, koyu yeşil renkte ve içleri 8-10 adet iri, lezzetli tane ile doludur. Utrillo, hem taze pazar hem de dondurulmuş gıda sanayisi için aranan özelliklere sahip olmasıyla bilinir.
Yaprak Bezelye Tohumu
Yaprak bezelye tohumu, mutfaklarımızda Sultani Bezelye veya Kar Bezelyesi olarak da bilinen, tamamen farklı bir tüketim şekline sahip özel bir çeşittir. Diğer bezelyelerin aksine, yaprak bezelye, içindeki taneler henüz tam gelişmeden, kabuklarıyla birlikte taze olarak tüketilir.
Bu nedenle tohumdan beklenen özellik, kabuğun yassı, körpe, tatlı ve en önemlisi kılçıksız olmasıdır. Bu çeşitler genellikle tırmanıcı yapıda olurlar ve düzenli hasat gerektirirler. Türk mutfağında genellikle zeytinyağlı yemeği yapılırken, Asya mutfağında salatalarda veya hızlı kavurma yemeklerinde taze olarak kullanılırlar.
Bezelye tohumu Nerelerde Yetişir?
Bezelye tohumu nerelerde yetişir? sorusunun cevabı, bitkinin iklim isteğinde gizlidir. Bezelye, serin, nemli ve ılıman iklimlerin bitkisidir. Aşırı sıcak ve kurak havalardan nefret eder; sıcaklık 25-30°C’yi aştığında bitki strese girer, çiçeklerini döker ve tane bağlamaz. Bu nedenle, Türkiye’de bezelye yetiştiriciliği, bu serin döneme denk gelecek şekilde planlanır.
Ege ve Akdeniz Bölgeleri
Kışların ılık geçtiği bu sahil bölgelerinde, bezelye kışlık bir ürün olarak yetiştirilir. Sonbaharda (Ekim-Kasım) ekim yapılır, bitki kışı tarlada geçirir ve ilkbaharın başında (Mart-Nisan) hasat edilir.
Marmara ve Karadeniz Bölgeleri
Bu bölgelerde genellikle ilkbahar ekimi (Şubat sonu – Mart) tercih edilir. Erken ilkbaharda ekilen bezelyeler, yaz sıcakları bastırmadan önce hasat edilir.
İç Anadolu ve Doğu Anadolu
Kışların çok sert geçtiği bu bölgelerde sonbahar ekimi imkansızdır. Ekim, mutlaka ilkbaharda, topraktaki don tehlikesi tamamen kalktıktan sonra (Mart sonu – Nisan) yapılır. Buradaki en büyük risk, bitkinin yaz sıcaklarına yakalanmadan hızla olgunlaşması gerektiğidir.
Bu Yazıyla İlgili Ürünler
Bezelye tohumu Nasıl Yetiştirilir?
Bezelye yetiştirmek, doğru adımlar takip edildiğinde oldukça keyifli ve verimli bir süreçtir. Bezelye tohumu nasıl yetiştirilir? sorusunu, toprak hazırlığından hasada kadar adım adım inceleyelim:
Ekimden önce toprak derin bir şekilde sürülmeli veya çapalanarak havalandırılmalıdır. Bezelye süzek toprakları sevdiği için, eğer toprağınız su tutuyorsa (ağır killi ise), organik madde (yanmış çiftlik gübresi) ekleyerek toprağın yapısını iyileştirmek çok önemlidir.
Bezelye bir baklagil olduğu için fazla azota ihtiyaç duymaz, hatta toprağı azotça zenginleştirir. Bu nedenle azotlu gübrelerden kaçınılmalıdır. Ekim öncesi toprağa taban gübresi olarak fosfor ve potasyum ağırlıklı gübreler atmak, güçlü kök gelişimi ve bol çiçek tutumu için hayati önem taşır.
Tohumlar, sıra arası (çeşidin bodur veya sırık olmasına göre) 30-50 cm, sıra üzeri 5-10 cm aralıklarla ekilir. İdeal ekim derinliği 3-5 cm’dir.
Eğer sırık bir çeşit ektiyseniz, bitkiler 10-15 cm boya ulaştığında yanlarına herek (sırık), çit veya ağ gererek tırmanmaları için bir destek sistemi kurmanız şarttır. Bodur çeşitler destek istemez.
Bezelye, özellikle çiçeklenme ve tane doldurma (bakla bağlama) dönemlerinde suya karşı çok hassastır. Bu kritik dönemlerde toprak asla kuru bırakılmamalıdır. Ancak aşırı sulamadan da kaçınılmalıdır, çünkü bu kök çürüklerine yol açar. Damla sulama en ideal yöntemdir.
Bezelyeler genellikle ekimden 60 ila 90 gün sonra (çeşide ve iklime bağlı olarak) hasada gelir. Taze tüketim için baklalar tam dolgunlaştığında ancak taneler sertleşmeden toplanmalıdır. Düzenli hasat yapmak (2-3 günde bir), bitkinin yeni çiçekler açmasını ve ürün vermeye devam etmesini destekler.
Bezelye tohumu ne zaman ekilir?
Ekim zamanlaması, bezelye tarımında başarıyı belirleyen en önemli faktördür çünkü bitkinin serin iklim talebi çok nettir. Bezelye tohumu ne zaman ekilir sorusunun cevabı, bölgenize göre değişir:
Ilıman Bölgeler (Ege, Akdeniz, Güney Marmara)
Bu bölgelerde iki ana ekim dönemi vardır. Ya Sonbaharda (Ekim-Kasım-Aralık) kışlık ekim yapılır ki bu, bitkinin kış yağmurlarından faydalanmasını ve ilkbaharda çok erken hasat vermesini sağlar; ya da kışın çok soğuk geçtiği yerlerde erkenci ilkbahar ekimi (Şubat-Mart) yapılır.
Soğuk Bölgeler (İç Anadolu, Doğu Anadolu, Trakya)
Bu bölgelerde kışlar sert geçtiği için sonbahar ekimi söz konusu olamaz. Ekim, mutlaka ilkbaharda, topraktaki don tehlikesi tamamen geçtikten ve toprağın işlenebilir hale geldikten sonra (genellikle Mart sonu, Nisan ayı) yapılmalıdır. Buradaki amaç, Haziran ayındaki kavurucu yaz sıcakları başlamadan önce hasadı tamamlamaktır.
Bezelye tohumu Faydaları Nelerdir?
Bezelye, sadece lezzetli değil, aynı zamanda besin değeri inanılmaz yüksek bir sebzedir. Bezelye tohumu faydaları nelerdir diye baktığımızda, bu minik yeşil tanelerin adeta birer vitamin ve protein deposu olduğunu görürüz:
- Özellikle vejetaryen ve vegan beslenme için mükemmel bir bitkisel protein kaynağıdır.
- Sindirim sistemi sağlığı için hayati önem taşıyan yüksek miktarda diyet lifi içerir. Tok tutar ve bağırsak hareketlerini düzenler.
- C Vitamini (bağışıklık sistemi), K Vitamini (kan pıhtılaşması ve kemik sağlığı) ve A Vitamini bakımından çok zengindir.
- Folat dahil olmak üzere birçok B grubu vitamini içerir.
- Manganez, demir, fosfor ve potasyum gibi vücut fonksiyonları için gerekli mineralleri barındırır.
- Vücudu serbest radikallere karşı koruyan güçlü antioksidanlar içerir; bu da özellikle göz sağlığı için faydalıdır.
- Hacmine göre düşük kalori içermesi, kilo kontrolü sağlamak isteyenler için onu ideal bir besin yapar.
Bezelye Tohumu Fiyatları Ne Kadar?
Tüm bu yetiştiricilik sürecine girmeden önce akla gelen son soru maliyettir: Bezelye tohumu fiyatları ne kadar? Fiyatlar, piyasada çok geniş bir yelpazede değişiklik gösterir. Net bir rakam vermek yanıltıcı olur, çünkü fiyatları etkileyen birçok faktör vardır. Ancak en uygun fiyatlı bezelye tohumu için sitemizi tercih edebilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Bezelye tohumu neye iyi gelir?
Burada kastedilen bezelye tanesi ise kendisi bir lif, protein ve C, K, A vitaminleri deposudur. En çok sindirime, tokluk hissine ve kan şekerini dengelemeye iyi gelir.
Bezelye tohumu kaç günde biter?
Toprağın sıcaklığına bağlı olarak 7 ila 14 gün arasında çimlenir ve topraktan çıkar.
Bezelye hangi hastalıklara iyi gelir?
Yüksek lifi sayesinde sindirim sorunlarına (kabızlık) ve kolesterolü düşürmeye yardımcı olur. Düşük glisemik indeksi ile kan şekerini dengelemede (diyabet) destekçidir. Antioksidanları ile bağışıklığı güçlendirir.
Bezelye kaç ayda yetişir?
Ekimden hasada kadar geçen süre, çeşidine bağlı olarak yaklaşık 2 ila 2,5 ay (60-70 gün) sürer.
Bezelye hangi organa iyi gelir?
Yüksek lif içeriğiyle en çok bağırsaklara (sindirim sistemi) ve kalbe (kolesterolü düşürerek) iyi gelir.
Tohum ekildikten sonra üstü kapatılır mı?
Evet, kesinlikle. Tohumun kendi kalınlığının 2-3 katı kadar (bezelye/bakla için 5-7 cm, ıspanak/maydanoz için 1-2 cm) elenmiş toprak veya harç ile kapatılır ve hafifçe bastırılır.